Abstract

Kriz ve afet olayları, bireylerin fiziksel ve psikolojik sağlığını olumsuz etkileyen olağanüstü süreçlerdir. Bu durumlarda, afet sonrası yaşam alanları, sağlık merkezleri ve rehabilitasyon tesisleri gibi mekânların tasarımı, bireylerin iyileşme sürecine doğrudan etki eder. İç mekân tasarımında kullanılan renkler, malzemeler ve ergonomik yaklaşımlar bireyin stres seviyelerini azaltarak psikolojik rahatlama sağlayabilir bu da güven duygusunu artırabilir ve fiziksel iyileşme sürecine katkıda bulunabilir. Çalışmamızda, afet sonrası iyileşme sürecinde iç mekân tasarımının temel bileşenlerinin bireyler üzerindeki etkileri ele alınarak, daha sağlıklı ve konforlu yaşam alanları oluşturulmasına yönelik tasarım kriterleri incelenmektedir. Renklerin psikolojik etkileri, malzeme seçimlerinin sağlamlık ve hijyen açısından önemi ile ergonomik tasarımın bireylerin konforuna katkıları değerlendirilmektedir. Böylece, kriz ve afet yönetimi bağlamında mekânsal tasarımın bireyin psikolojik ve fiziksel iyileşme süreçlerine etkisini inceleyerek daha bilinçli ve duyarlı tasarım yaklaşımlarının ortaya çıkması hedeflenmektedir. Çalışmada araştırma yöntemi olarak, farklı disiplinlerden veriler toplanarak karşılaştırmalı bir literatür taraması analiz yapılmaktadır. Çalışmanın sonucunda, kriz ve afet yönetimi alanında bilinçli tasarım yaklaşımlarının iç mekân mobilyalarının renk, malzeme ve ergonomik açıdan doğru değerlendirilmesinin afet sonrası iyileşme sürecine etkisinin artacağı gözlemlenmektedir.

References

[1] Kadıoğlu M. Afet Yönetimi: Beklenmeyeni Beklemek, En Kötüsünü Yönetmek. Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları; 2017.

[2] Drabek TE. The Social Dimensions of Disaster. (NTIS Issue No. 199905). Federal Emergency Agency Information Resources Managment Office; 1996, s. 3.

[3] Şahin C, Sipahioğlu Ş. Doğal Afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık; 2002, s. 15.

[4] Şahin Y, Balcı A. vd. Kriz Yönetimi. Kamu Yönetiminde Çağdaş Yaklaşımlar, Ankara: Seçkin Yayınevi; 2003, s. 333-364.

[5] Dinçer Ö. Yönetim ve İşletme Politikası, Beta Yayınları, İstanbul; 1998.

[6] Can H. Organizasyon ve Yönetim, Siyasal Kitabevi, Ankara; 1999.

[7] Mcconnell A, Drennan L. Mission impossible? planning and preparing for crisis. Journal of Contingencies and Crisis Management 2006; 14(2): 60.

[8] Coombs WT. Ongoing crises communication, planning, managing and responding. Sage Publications 2007;18.

[9] Davis H, Walters M. Do all crises have to became disasters? Risk and Risk Mitigation. Property Management 1998;16(1):5-9.

[10] Boin A, Lagadec P. Preparing for the future: Critical challenges in crisis management. Journal of Contingencies and Crisis Management 2000; 8(4).

[11] Dinçel K, Işık Z. Ağaç işleri Teknik Resmi. MEB Yayınları. Ankara; 1977.

[12] Arpacı F, Ersoy AF. Orta öğretimdeki gençlerin konut koşulları ve konutun gencin gelişimi üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Gazi Eğitim Dergisi, Ankara 2003; 23(3):1-17.

[13] Efe H. Temel Tasarım Ders Notları, Ankara; 2004. [14] Meerwein G, Rodeck B, Mahnke F.H. Color-communication in architectural space. de Gruyter. 2007.

[15] Özdemir C.T. İç Mekân tasarımında renk armonisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2017; 26 (3): 287-301. [16] Gegenfurtner KR, Kiper DC. Renk görüşü. Sinirbilimin yıllık incelemesi 2003;26(1):181-206. [17] Pulgram WL, Stonis RE. Designing the automated office: A guide for architects. Interior Designers. Space Planners, and Facility Managers. Whitney Library of Design. New York; 1984.

[18] Jones L, Smith R. Post-disaster furniture design: Material durability and psychological comfort. International Journal of Interior Architecture 2020;15(2),:78-92.

[19] Ulrich RS. Effects of healthcare environmental design on medical outcomes. International Journal of Healthcare Design 2001; 12(4):31-42.

[20] Kaplan R, Kaplan S. The experience of nature: A psychological perspective. Cambridge University Press, 1989.

[21] Çeven S, Özer K. Büro ergonomisinin çalışma psikolojisi ve iş verimine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2013;61-70.

[22] Colombini D, Occhipinti E, Grieco A. An introduction to ergonomics and the aim of this hand book. Elsevier Ergonomics Book Series 2002; Cilt 2;s. 1-5.

[23] Aydemir İ, Yaşar GY. Ergonomik tasarımın sağlık profesyonelleri ve hasta güvenliği üzerindeki etkileri. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 2016;3(3):174-184.

[24] Bıçak S, Akyıldız MH, Kesik Hİ, Karamanoğlu M. Yatak odası tasarımlarının estetik, fonksiyonellik ve malzeme açısından incelenmesi. Özel Sayı-1. Selçuk Teknik Dergisi. Konya 2015; 14(2):814-833.

[25] Yazıcıoğlu Y. Temel Tasarım. İdeal Kültür Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul; 2017.

[26] Miller K, Brown T. The role of furniture design in post-disaster recovery: Psychological and physical well-being considerations. Journal of Environmental Psychology 2019; 45-58.

[27] Ichim M, vd. Natural fiber-reinforced polymers in furniture applications: lightweight, sustainable, and durable solutions. Polymers, 2024; 16(22):3113.

[28] Erdinç O, Yeow PH. Proving external validity of ergonomics and quality relationship through review of real-world case studies. International journal of production research 2011; 49(4): 949-962.

[29] Hedge A, James T, Veselinovic SP. Ergonomics concern and the impact of healthcare information technology. International Journal of Industrial Ergonomic 2011; 41:345-351.

[30] Almeida MARP de, Ábalos-Medina GM, Villaverde-Gutierrez C, Gomes-de Lucena NM, Ferreira-Tomaz A, Perez-Marmol JM. Effects of an ergonomic program on quality of life and job performance in physically disabled university staff: A three-month follow-up clinical study. Disability and Health Journal 2019; 12(1):58-64.

[31] Sanders MS, McCormick EJ. (1. Human Factors in Engineering and Design (7th ed.). McGraw-Hill. 1993.